Redüktör Terimler Sözlüğü
Giriş Devri (n1-rpm): Redüktörün çalıştığı yüksek devridir. Eğer redüktör ve motor doğrudan bağlanmışsa o zaman redüktörün giriş hızı ile motor aynı hızdadır. Kataloglardaki teknik değerler için,nominal giriş hızı için, 20ºC bir ortam sıcaklığı esas alınmıştır.
Daha yüksek ortam sıcaklığında kullanmak için giriş hızı azaltılmalıdır.
Çıkış Devri (nç-rpm): Çıkış devri,aşağıda gösterilen formüldeki gibi hesaplanır.
nç=n1/i
i=Redüksiyon oranı (Aktarım)
Dişli iletim verimi : Verim, 100%den az olur çünkü sürtünmeden dolayı, bir güç kaybı vardır. Bu katalogdaki verime gönderim yapar, redüktörün tam yük durumda çalışdığı kabul edilir.
Çıkış Momenti TN (Nm): Redüktör devamlı olarak (aşınma olmadan) yük taşıma işlevine moment denir.
Yük taşıma işlevi ile redüktörün ömrü arasında doğru orantılı ilişki vardır, bu redüktörün çalışma süresi aşırı yüklerin oluşma sıklığına bağlıdır.
İvmelenme Momenti Ti (Nm): İvmelenme momenti, Ti maksimum izin verilen momenttir ve Çevrim sayısı =1.000 çevrim/saat olarak max.aktarılabilir. Bu yükün şekline ve izin verilen ivmelenme süresiyle de bağlantılıdır.
Çalışmada gerekli olan ivmelenme momenti, redüktörün anma ivmelenme moment değerinden Ti ten daha küçük olmalıdır, yoksa redüktörün ömrü azalır.
Acil Duruş Momenti T2Not (Nm): Redüktörün çıkış tarafında, belli süre ve tekrarlama sayısına bağlı olarak taşıyacağı maksimum moment değeridir. Redüktöre yalnızca saatte 1000 kere yükleme yapılabilir kabul edilmektedir, bu değer Redüktör imalatçılarına göre değişiklik gösterebilir.
Yüksüz Moment TN1 (Nm): Bu moment iç sürtünmeyi yenmek için gerekli olan değerdir.
Maksimum Moment T2max (Nm.): Statik bir durumda olan ya da aşırı periyodik işlem gören redüktörün maksimum çıkış momentine denir. Genelde anlık azami yük ya da kalkış moment yükü olarak bilinir.
Gerekli olan Moment T 2N (Nm): Bu uygulamaya göre belirlenir ve seçilen redüktörün çıkış momenti (TN) ile eşit ve daha az olmalıdır.
Hesaplanan Moment Tc2 (Nm): Seçilen redüktöre uygulanabilir moment, aşağıda gösterilen formül ile bulunabilir.
fs=servis faktörü
Tc2 = T 2N * fs < TN
Paralel Moment M2(Nm): Bu eksensel ve radyal kuvvetlerinin çıkış rulmanının etki eden değerdir.(Bu nokta iç radyal kuvvettin etkidiği noktadır).
Aşağıdaki formül ile de bu değere ulaşabiliriz.
M2 max.= [F2a max. * y2 ] + [F2r max. *( x2+ z2 ) ] / 1000
Eksenel Kuvvet F2amax. (N): Redüktörün üzerinde faaliyette geçtiği zaman çıkış miline paralel gelen kuvvettir. Eksensel konumda (y2) çıkış miline paralel olarak uygulandığı takdirde bir eğilme momenti yaratır. Eğer eksensel kuvvet katalogdaki değeri aşarsa, bu kuvvetti taşıması için yataklamanın ek tasarıma ihtiyacı olacaktır.
Radyal Kuvvet F2r max (N): Eksensel kuvvetin üzerine dikey olarak etki eden kuvvetdir. Bu arada etki noktası veya moment kol noktasının, mil yanı ile bir eksensel mesafesi var. Radyal kuvvet bir eğilme moment meydana getirir.
Radyal yük, eksensel yük: Redüktör seçerken diğer etkenler çıkış millinde oluşan radyal yük ve eksensel yüklerdir. İzni verilen radyal yük, milin gücü ve rulmanda olan yük kabiliyetine bağlıdır. En güçsüz noktaya doğru yapılan kuvvetin çıkış milinin (1/2 L) orta noktasına yapılması katalogda izin verilen maksimum değerdir.
Eğer kuvvet çıkış milinin orta noktasından değil de, orta noktadan redüktöre yakın olan tarafta etki ediyorsa, redüktörün daha fazla eksenel yük taşımasına müsaade edilir
Güvenlik faktörü S: Güvenlik faktörü; nominal gücün, motor gücüne olan oranıdır.
Servis faktörü fs: Servis kat değeri redüktörün işlevsel performansıdır ve redüktördeki yükün tipini ve günlük çalışma sürecini ilgilidir.
Sıkma Bileziği: Sıkma bileziğinin kilitleyici kısmı sayesinde; elemanın bir kısmı hareketi veren tarafa bağlanmaktadır. Belli bir güç ile bu sıkma aparatı tahrik alacak yüzeye baskı uygular ve boşluksuz bir birleştirme elde edilmiş olur.
Dişli Boşluğu (‘): Çıkış ve giriş millerin arasındaki maksimum sapma açısıdır. İç sürtünmeyi aşmak için giriş millinin sabitlenmesinden sonra boşluk ölçülür ve belirlenmiş test momenti ile çıkış milinin üzerine bir moment (düzenek yardımıyla) yüklenilir.
Senkronizasyon Hatası: Senkronizasyon hatası çıkış milinin bir dairesinde oluşan giriş ve çıkış devrinin ölçülmesinden çıkan hız değişimidir. Minyatür açısal sapmalar ve dalgalanmalar esnasında oluşan bu hata dişli imalatı toleransından kaynaklamaktadır.
Redüksiyon (Dönüşüm)Oranı i: Redüktör giriş hızı ile çıkış hızı arasındaki matematiksel orandır. Hız değişimi ile moment ve atalet değerlerinde değişim oluşmaktadır.
Gürültü seviyesi (dB): Düşük gürültü seviyesi (db) çevre kirliliği ve sağlık bakımdan en önemli etkenlerdendir. Motor devri ve gücü, Redüktör büyüklüğü ve oranı bu gürültü seviyesini doğrudan etkilemektedir. Genelde: Daha yüksek bir hız, daha yüksek bir gürültü seviyesi anlamına gelmektedir; ama yüksek bir oran düşük bir gürültü seviyesi demektir.
Gürültü seviyesi olarak giriş devri 3000 dv/dk ve
Ortalama Redüktör Ömrü (h): Redüktörün sürekli çalışması, nominal gücü ve giriş devrine bağlı olarak hesaplanır.
Devir n (dv/dk): Redüktör seçiminde iki hız değeri esas alınmalıdır. Maksimum giriş devri ve nominal giriş devri. Maksimum izin verilen devir nmax aşılmamalıdır, çünkü çevrim işlemin bir parçasıdır. Nominal giriş devri nmax hiç bir zaman devamlı olan işlemi aşmamalıdır. Redüktör çalışma sıcaklığı limitleri bu değerlerin toplamına eşittir, bu yüzden 90̊C yi geçmemelidir. Daha doğrusu eğer ortam sıcaklığı yüksek ise o zaman giriş devrin azaltılması gerekir.
Gecikme Eğrisi: Gecikmenin testi redüktörün burulma kabiliyetini belirlemek için yapılır. Bu ölçüm değerinin diğer bir ismi de boşluk eğrisi olarak geçer. Giriş milinin dönmesi engellenerek, çıkış dişlisine moment uygulanır,bu hareket adım adım uygulanamaya devam edilir ve nominal moment aşılır. Bu durumda çıkış tarafının gösterdiği salınım bir eğri yardımı ile hesaplanır.
Atalet Momenti J (Kgcm2): Atalet momenti J, hareket elemanının dönerken veya dururken konumunu koruma isteğini gösteren değer ölçüsüdür.
Atalet Orantısı : Atalet orantısı, Yüklü tarafın (uygulama tarafı), Atalet aktarma sistemlerinin ataletine (motor ve dişli tarafı) karşı oluşan bir orandır. Bir uygulamanın kontrol edilebilirliğini belirlemekte önemli bir parametredir. Bu dinamik sürecin kesin olarak kontrol edilmesi bu orana bağlıdır. Bunun için atalet orantısı değeri max. 5..10 olabilir. Redüktördeki dönüşüm oranı faktörü 1/i2 düşürülebilir.
Atalet Orantı Faktörü = (J yükün ataleti* 1/i²) / (J motor+Redüktör)
Dakika (‘): Bir derecenin 60 açısal parçaya bölünmesini dakika olarak tanımlarız.(1°=60 dk.) Daha doğrusu eğer boşluk 1 dakika olarak belirlenirse o zaman çıkış açısal sapması 1/60° dir.
Örnek: Açısal boşluğu 5 dk olan redüktörün, çıkış miline
